Steunpunt Kerkenwerk werkt in 2020 aan het ontwikkelfonds. Lees hier alles over de voortgang en opzet van dit nieuwe fonds.
Aanleiding en onderbouwing
Over mobiliteit van predikanten in combinatie met de rechtspositie en verbintenis aan plaatselijke kerken is in ruim 10 jaar veel gesproken, geschreven en onderzocht. Ook cijfermatig is veel gerapporteerd. Op deze pagina vatten wij de belangrijkste resultaten samen.
Op synodaal niveau
De voorgangers van deputaten Advies en Begeleiding (Dienst & Recht en Probleembehandeling) rapporteerden al diverse ontwikkelingen en knelpunten op het gebied van mobiliteit, conflicten en de consequenties daarvan (zoals losmaking). Onder andere vanuit die rapportages is gekomen tot de Raad van Advies (klik hier voor meer informatie) om alle ontwikkelingen van in-, door- en uitstroom van predikanten te delen en het beleid waar mogelijk op elkaar af te stemmen.
Inbreng kerken en predikanten
Met en tussen kerken en predikanten zijn al geruime tijd gesprekken gaande over mobiliteit en andere vormen van samenwerking. Dit heeft o.a. geleid tot meer preventie (BKW-basis) en meer begeleiding bij beroepingswerk. De kerken en predikanten zitten wel degelijk te wachten op meer flexibiliteit en ruimte om andere vormen van aanstelling, mobiliteit en samenwerking mogelijk te maken. Zonder hier alles te herhalen verwijzen wij naar een drietal documenten:
1. Verslag regioavonden 2015, georganiseerd door Predikantenvereniging|CGMV en SKW: Klik hier
2. Analyse SKW ter inbreng in Raad van Advies en overleg met Predikantenvereniging|CGMV : klik hier
3. Reactie van Predikantenvereniging|CGMV om met elkaar te komen tot oplossingen: klik hier
Ook is gekeken naar ontwikkelingen bij andere kerken. Zo introduceerde de PKN onlangs de zogenaamde classispredikant en vindt gerichte transitiebegeleiding plaats voor predikanten die weg willen en/of moeten bij de huidige kerk. Richtingen die grotendeels met dezelfde achtergrond zijn ingeslagen. Met het landelijk bureau van de PKN is regelmatig contact.
Uiteindelijk heeft dit geleid tot het instellen van een werkgroep, met instemming van de Raad van Advies: klik hier voor de samengevatte opdrachtomschrijving.
De werkgroep
Eén van de belangrijkste probleemstellingen van de werkgroep:
• De huidige kerkelijke structuur, in relatie tot de (rechts)positie van predikanten, staat verdere flexibilisering in de weg.
Waarom flexibilisering?
• Predikanten staan soms (te) lang bij 1 kerk;
• Vele processen bij plaatselijke kerk en predikanten (o.a. beroepingswerk) duren lang of stagneren;
• Er bestaan kleine kerken die in de huidige situatie geen beroep kunnen doen op een predikant;
• Sommige predikanten en/of kandidaten worden niet (meer) geroepen door een kerk;
• Landelijk of regionaal ondersteunen van een plaatselijke kerk, in verband met de plaatselijke autonomie, blijft altijd van beperkte waarde/invloed.
De werkgroep zocht antwoord op de vraag welke veranderingen nodig en haalbaar zijn om;
• Predikanten en kerken meer mogelijkheden te bieden om eenvoudig te veranderen van (en tussen) gemeenten en/of takenpakketten (specialisaties)?
• Landelijk en/of regionaal de juiste ondersteuning te bieden?
Ontwikkelfonds
Naast dat in de werkgroep ook gekeken is naar “de predikant als eventuele werknemer” en andere facetten van mobiliteit en functioneren, is als eerste oplossing de richting van een ontwikkelfonds uitgewerkt. Uiteraard zijn ook verdergaande oplossingen denkbaar maar omwille van de haalbaarheid op kortere termijn is deze variant uitgewerkt.
Het doel:
– Kerken en predikanten de mogelijkheid bieden professionele begeleiding en alternatieven aan te wenden voor functionering, samenwerking en mobiliteit van predikanten.
Wat biedt dit fonds?
– Een periodiek loopbaangesprek met de predikant door een professional Kerkelijk Personeelsbeleid. Dit overigens ter aanvulling op de evaluatiegesprekken en begeleiding waar plaatselijke kerken verantwoordelijk voor blijven. In dit onderdeel is ook intervisie met professionele supervisie te realiseren.
– Bevorderen samenwerking per regio. Beschikbaar stellen van projectleiders regionale samenwerking die de vraag van kerken afstemt op het aanbod van predikanten. Dit kan leiden tot verschuiving in taken, ondersteuning predikanten bij andere kerken op deelgebieden (detachering) en hulp bij het maken van combinaties met andere professionals in de kerk (Kerkelijk Werkers).
– Voor predikanten die 5 jaar of langer verbonden zijn aan een deelnemende kerk, indien gewenst, een traject van begeleide transitie op te starten. Dit traject wordt deels gefinancierd door het ontwikkelfonds en deels door de betreffende kerk. Dit omdat bij transitie ook voldoende wachttijd en wachtgeld beschikbaar moet zijn. De transitie wordt begeleid door professionals en kan ook gericht zijn op het zoeken naar werk buiten de kerk.
– Detacheringspool: Binnen het huidige kerkrecht is aanstelling van een predikant, anders dan aan plaatselijke kerken, niet mogelijk. Een uitzondering betreft een B10 aanstelling; bijzondere taak. Wij doen een beroep op de GS om aanstelling van een gemeentepredikant ook tijdelijk mogelijk te maken aan een andere instantie. Dit verschaft mogelijkheden om predikanten landelijk of regionaal op basis van detachering te laten functioneren.
Overigens is het ontwikkelfonds onder andere namen als “vangnet” en “loopbaanfonds” ook gepresenteerd op de regioavonden in 2018. Klik hier voor alle informatie.
Budgettaire verantwoording
Er zal jaarlijks maximaal € 300.000 nodig zijn. De te vragen bijdrage via de materiële regelingen predikanten zal jaarlijks binnen gezamenlijk vastgestelde maximum bedragen worden vastgesteld om onnodige buffervorming te voorkomen. De bijdrage daalt dus zodra het fonds minder worden aangesproken dan begroot. Indien onverhoopt meer beroep gedaan wordt op het fonds dan begroot, vindt tussen SKW en Predikantenvereniging|CGMV overleg plaats over de te nemen maatregelen.
Opzet exploitatie:
€ 100.000 per jaar aan inzet loopbaancoaches en een drietal regio-projectleiders.
125 loopbaangesprekken per jaar. 3 uur per gesprek (voorbereiding/uitvoering/nawerk) = 375 uur per jaar. => € 25.000
Relatiebeheer op alle kerken met uitvoering regionale projecten. 3 personen, 2 dagen per week waarvan minimaal 1 belavond = 1,4 FTE => € 75.000
€ 200.000 voor transitietrajecten en wachtgeldondersteuning en ondersteuning startende kandidaten.
Op basis van historische analyses worden naar verwachting 4 trajecten van professionele transitie ingezet. Dit ter voorkoming van losmaking en langslepende conflicten. In die transitie zitten twee zaken:
– Loopbaanbegeleiding naar andere kerk of ander werk
– Wachtgeldvoorziening
Beide componenten 50/50 met de betreffende kerk. Dit om de drempel niet te laag te maken en de kosten van het ontwikkelfonds te beperken.
In de praktijk bedraagt de gemiddeld wachtgeldperiode in de kerk 3 jaar. Kosten zo’n € 60.000 per jaar. Fonds neemt € 30.000 over en investeert max € 10.000 aan transitie = € 40.000 per traject. = € 160.000 per jaar. Inzetten van jonge kandidaten die nog geen beroep ontvangen: € 40.000 per jaar. Zij kunnen tijdelijk in dienst treden bij het fonds als kerkelijk werker.
De kosten voor digitale ondersteuning en onderhoud op vacaturebank en detacheringspool worden via de bestaande middelen van SKW gefinancierd. Bedragen zijn bruto en ex-btw voor zover btw-vrijstelling niet mogelijk is.
Kostenbesparing kerken!
Momenteel staan bij minimaal 5 kerken de predikanten al geruime tijd op “non-actief” in afwachting van veel te lange procedures met mediation, kerkrechtelijke routes e.d.. De kosten van die voorliggende periodes tot aan losmaking, ontheffing of beroep naar andere kerken noemen wij het “stille wachtgeld” (is vooral stil leed). Globaal gaat dit om gemiddeld 7 maanden per traject met 100% doorbetaling van alle kosten. Dit gaat over ruim 300.000 per jaar nog zonder de wachtgeldperiodes die daaropvolgend worden “opgelegd”. Door het inkorten van de “stil leed” periode en het deels gezamenlijk financieren van het verplichte wachtgeld wordt een aanzienlijke bezuiniging gerealiseerd (zowel materieel als immaterieel).
Hoe te financieren?
We gaan momenteel uit van 230 actieve predikanten (alleen GKv). Voorgesteld wordt om in de materiele regeling een vergoeding op te nemen die landelijke begeleiding en ontwikkeling mogelijk maakt. Tevens adviseren wij om predikanten hierin een eigen bijdrage te laten verschaffen. Gedacht wordt aan:
• 950 euro/jaar/predikant bruto te vergoeden door de kerk
• 250 euro/jaar/predikant bruto als eigen bijdrage (de eigen bijdrage van de predikant kan bijvoorbeeld ook worden gerealiseerd door een korting op de jaarlijkse indexatie)
NB: Deze bedragen en de detailuitwerking worden nog in overleg met de predikantenvereniging|CGMV vastgesteld.
Uitgaande van bovenstaande bedragen wordt per kerk met predikant dus 1200 euro bijgedragen aan het ontwikkelfonds. Dit betekent € 276.000.
Het resterende bedrag van zo’n € 25.000 zal worden opgebracht door vacante kerken waar predikanten vanuit het fonds worden gedetacheerd. Zij krijgen een kleine opslag op de uren die predikanten vanuit het ontwikkelfonds besteden. Op deze wijze draagt iedereen die vruchten plukt van de inzet van predikanten bij aan deze voorziening.
Aan de Synode is een startkapitaal gevraagd om snel met dit fonds te kunnen starten.
Samen sturen: Predikantenvereniging|CMGV en SKW
Het opnemen van een dergelijke voorziening in de materiele regeling kan alleen in overeenstemming met Predikantenvereniging|CGMV en SKW. De besluitvorming loopt dus via de kerken (ledenvergadering SKW) en de Predikanten via CGMV. In de toekomst zal ook met de NGK vertegenwoordigers gesproken worden om tot één regeling te komen. Verder beogen wij samen met de Predikantenvereniging|CGMV te sturen op het gebruik van en de ontwikkelingen binnen het ontwikkelfonds. Daarmee maken we werk van gezamenlijke sturing en verantwoording richting de kerken en predikanten. Uitwerking op criteria voor gebruik van het fonds alsmede alle details in regelingen worden nog in gezamenlijk overleg vastgesteld.
